Niewielu z nas zdaje sobie sprawę, że mnóstwo roślin i ziół, wykorzystywanych jako przyprawa bądź składnik potraw, może być również alternatywą dla dobrego zdrowia. Bardzo często używane produkty są niedoceniane. Ich użytkownicy nie wiedzą, że mogą one mieć działanie lecznicze!
Czystek – charakteystyka
Czystek to krzew, który należy do rodziny czystkowatych. Naturalnie można go spotkać na terenach od Wysp Kanaryjskich aż po Iran, a przede wszystkim w okolicach Morza Śródziemnego. Występuje najczęściej w sporych zaroślach bądź widnych lasach. W innych krajach również w Polsce, czystek jest dość popularny jako roślina uprawna. Ponadto wyróżnia się około 20 gatunków czystka. Jeśli jednak wliczy się gatunki, które powstały na skutek skrzyżowania dwóch innych gatunków, to można wyróżnić ich nawet 36.
Wygląd i najpopularniejsze odmiany czystka
Czystek jest dość niskim krzewem, który może osiągnąć zaledwie metr wysokości. W niektórych miejscach, gdzie występuje naturalnie, może rosnąć nawet 4 metry wysokości, jednak to zdarza się dość rzadko. Roślina ma w miarę długie, owłosione i całobrzegie liście, które rosną naprzemiennie. Są wąskie i jajowate.
Kwiaty czystka zbierają się w sporych kwiatostanach, jednak w okresie kwitnienia pojawiają się pojedyncze egzemplarze. Mają one po pięć płatków, które w zależności od odmiany mogą osiągać do 10 cm wielkości. Również od odmiany zależny jest kolor kwiatów. Bardzo często na płatkach pojawiają się plamki w odcieniu czerwonego. Czystek ma liczne pręciki oraz jeden słupek. Ciekawe jest to, że roślina budzi się rano (otwiera płatki) i zasypia wieczorem (płatki opadają).
Do najpopularniejszych odmian rośliny należą:
- Czystek purpurowy cechuje się purpurowymi kwiatami i naturalnie można go spotkać na Wyspach Kanaryjskich, w Hiszpanii bądź Portugalii.
- Czystek szałwiolistny ma niewielkie białe kwiaty i występuje w zachodniej części Morza Śródziemnego.
- Kreteński ma różowe kwiaty i można go zauważyć w okolicach Morza Czarnego i Śródziemnego.
- Czystek szary czasami nazywany jest siwym. Charakteryzuje się różowymi kwiatami i występuje w zachodniej części Morza Śródziemnego.
- Czystek landanowy (żywicowy) to jedna z odmian o większych kwiatach barwy białej. Naturalnie można go spotkać w południowo-zachodniej Europie.
- Laurolistny (warzywnolistny) cechuje się dużymi liśćmi oraz białymi kwiatami, które ozdobione są na płatkach żółtymi plamkami.
W Polsce największą popularnością cieszy się czystek szary.
Właściwości i zastosowanie czystka
Na polskim rynku roślinę można najczęściej spotkać jako suszone zioło. Jednak można go również kupić w postaci saszetek z herbatą albo kapsułek. Najwięcej wartości ma jednak czystek suszony.
Wartości odżywcze w 100 gramach suszonego czystka:
- Tłuszcze 2,24 g.
- Węglowodany 75,91 g.
- Cukry 0,93 g.
- Białko 7,48 g.
- Sól 0,015 mg, jednak jej występowanie jest spowodowane obecnością naturalnego sodu.
100 gram suszonego czystka nie zawiera żadnych kwasów tłuszczowych nasyconych. Ponadto dostarcza do organizmu zaledwie 118 kalorii.
Suszony czystek najczęściej stosuje się w formie naparu. Co jednak daje picie czystka?
Właściwości lecznicze czystka, czyli w leczeniu, jakich chorób roślina znajdzie swoje zastosowanie?
Czystek od wielu lat stosowany jest w ziołolecznictwie. W obecnych czasach również cieszy się sporą popularnością i zainteresowaniem. Właściwości i działanie rośliny można wykorzystać jako wspomaganie podczas leczenia wielu chorób i dolegliwości. Co prawda napar z czystka nie zastąpi leczenia farmakologicznego, to zioło może okazać się bardzo przydatne.
Przede wszystkim właściwości czystka można wykorzystać podczas leczenia przeziębień i infekcji dróg oddechowych. Roślina ma spory wpływ na wzmocnienie organizmu oraz układ odpornościowy. Podczas stosowania naparu z zioła można uniknąć częstych zachorowań i uodpornić się na wirusy krążące w powietrzu.
Czystek wykazuje również właściwości antyalergiczne. Picie naparu pozwala na zmniejszenie ilości uwalnianej histaminy. Jest to związek chemiczny, który reguluje napięcie mięśni gładkich oraz wydzielanie gruczołowe. Wspomaga także pracę mózgu, wpływa na koncentrację bądź bierze udział w procesie rozwoju. Ponadto histamina nadmiernie uwalniana jest podczas kontaktu człowieka z alergenem. Napar z czystka zmniejsza tę ilość i znacznie ogranicza reakcje alergiczne.
Czystek można wykorzystać do obniżenia poziomu cholesterolu, który jest związkiem chemicznym mającym wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Cholesterol znajduje się w tkankach oraz osoczu krwi. Jego podniesiony poziom może doprowadzić do poważnych chorób układu krwionośnego i serca bądź miażdżycy. Dzięki regularnemu piciu naparu z czystka poziom cholesterolu normuje się i zmniejsza się ryzyko zachorowania na wspomniane choroby.
Jakie jeszcze właściwości posiada czystek?
Czystek posiada także właściwości przeciwzapalne. Stan zapalny to reakcja obronna organizmu na czynniki uszkadzające. Jeśli się pojawia, to niekiedy bardzo trudno jest go wyleczyć. Napar z omawianego zioła pozwala załagodzić stan zapalny i zregenerowanie uszkodzonego miejsca.
Roślina ta zawiera wiele polifenoli, które są silnymi przeciwutleniaczami. Oznacza to, że są naturalnymi substancjami, które chronią ludzki organizm przed nowotworami. Oczywiście nie oznacza to, że napar zioła może wyleczyć raka. Jednak dzięki zawartości wysokiej liczby polifenoli regularne spożywanie napoju może obniżyć ryzyko zachorowania na nowotwór. Dodatkowo picie czystka powoduje neutralizację wolnych rodników, czyli atomów bez pary. W ludzkim organizmie wolne rodniki powinny występować zawsze parzyście. Jednak często tak się nie dzieje. W przypadku pojedynczych rodników należy mieć świadomość, że mogą one wywoływać wiele chorób, w tym także nowotwory. Dlatego bardzo ważne jest ich zneutralizowanie.
Napar z zioła może także pomóc w walce z grzybami oraz drobnoustrojami. Choroby grzybicze wewnętrzne są znacznie trudniejsze do zdiagnozowania niż te pojawiające się na skórze. W niektórych przypadkach zarażenie chorobą grzybiczą może powstać na skutek zetknięcia się z konkretnym grzybem. Jednak tyczy się to najczęściej schorzeń skórnych. Choroby wewnętrzne mogą być spowodowane przez niedobór witamin albo przewlekłe choroby i leczenie antybiotykami.
Grzybica u człowieka dotyka najczęściej układu pokarmowego. Często można ją wykryć, dopiero wtedy, kiedy przeniesie się na inne narządy. Czasami chory nie zdaje sobie nawet sprawy, że przez długi czas zmaga się z chorobą, która sieje spustoszenie w jego organizmie. Natomiast drobnoustroje to wszelkie wirusy, pierwotniaki, czy niektóre grzyby, które również mogą być szkodliwe dla ludzi. Dlatego systematyczne picie naparu z czystka może uwolnić organizm od toksycznych pasożytów.
Czystek pomocny w walce z trądzikiem
Co ciekawe czystek może wspomóc również chorobę skórną, jaką jest trądzik. Schorzenie charakteryzuje się wypryskami i krostami w okolicach twarzy i pleców. Bardzo często pojawia się u młodych ludzi, u których dopiero normuje się poziom hormonów. Może jednak objawić się również w starszym wieku, szczególnie podczas stałego przyjmowania hormonów. Picie naparu z czystka pozwala oczyścić skórę i pozbyć się nieestetycznych krost.
Bardzo istotne znaczenie ma to, że czystek ma właściwości, które pozwalają odstraszyć pasożyty zewnętrzne. Do najbardziej uciążliwych można zaliczyć oczywiście komary, które bardzo chętnie żywią się ludzką krwią, szczególnie w okresie letnim. Powoduje to nieprzyjemny świąd w okolicach ukąszenia przez kilka dni. Ponadto dość groźnym pasożytami są też kleszcze, które wbijają się w skórę i przez długi czas również poją się krwią. Jednak są znacznie gorsze od komarów, ponieważ mogą powodować poważną chorobę, jaką jest borelioza. Jest to schorzenie zakaźne.
W przypadku wbicia się kleszcza praktycznie natychmiast trzeba go usunąć za pomocą, chociażby pęsty. Następnie należy zdezynfekować miejsce ukłucia. Jednak jeśli pasożyt przez długi czas nie zostanie zauważony, to może dojść do zachorowania, a leczenie jest ciężkie, żmudne i bardzo długie. Napar z czystka można pić również podczas walki z pasożytami wewnętrznymi: owsikami, glistami ludzkimi bądź tasiemcami.
Czystek a odchudzanie, czy roślina pomoże w walce z dodatkowymi kilogramami?
Prawidłowa dieta powinna być oparta na zbilansowanych posiłkach oraz ćwiczeniach ruchowych. Jednak wielu z nas często wspomaga się różnymi specyfikami, które mają pomóc pozbyć się zbędnej tkanki tłuszczowej. Wspieranie się suplementami diety czy odchudzanie ziołami nie zawsze powoduje uzyskanie oczekiwanych efektów. W przypadku nieodpowiedniej diety może dojść do niedoboru witamin i mikroelementów w organizmie, który znacznie się osłabi. Ponadto niewłaściwe odchudzanie doprowadzi nas do problemów ze skórą, włosami i paznokciami. Może również pojawić się tzw. efekt jojo, przez który dodatkowe kilogramy bardzo szybko do nas powrócą.
Czy warto więc wspierać się ziołami podczas odchudzania?
Odpowiedź jest prosta. Tak. Wszelkie zioła w większości przypadków są bardzo delikatne i mogą bardziej pomóc aniżeli zaszkodzić.
Czystek wykazuje swoje właściwości i działanie również w nierównej walce z dodatkowymi kilogramami. Jednak nie są one zbyt silne. Roślina wspiera przemianę materii, która odgrywa istotną rolę w procesie odchudzania. Jednak samo picie naparu nie pomoże usunąć zbędnej tkanki tłuszczowej. Oczywiście można go wprowadzić do jadłospisu. Należy mieć wówczas na uwadze, że będzie on tylko dodatkiem. Naparem z czystka można zastąpić czarną herbatę bądź kawę, ponieważ jest o wiele zdrowszy. Napój z rośliny można pić również zamiast innych napojów, szczególnie tych, które zawierają sporą ilość cukru.
Warto także dodać, że czystek wykazuje właściwości, pomagające pozbyć się obrzęków, które bardzo często pojawiają się w momencie, kiedy w organizmie jest zbyt dużo wody. Takie dolegliwości przypominają problemy z wagą.
Czy istnieją przeciwwskazania do picia naparu z czystka?
Niektóre zioła wykazują właściwości i działanie, mogące wywoływać u ludzi reakcje alergiczne bądź niepożądane skutki uboczne. W takim wypadku należy odstawić szkodzący środek i objawy skonsultować z lekarzem pierwszego kontaktu. Jeśli chodzi o czystek, to do tej pory nie stwierdzono żadnych przeciwwskazań do jego stosowania.
Ciekawe jest również to, że napar z tej rośliny mogą spożywać kobiety w ciąży, matki karmiące, a nawet najmniejsze dzieci.
Należy jednak pamiętać, że osoby, które na stałe przyjmują jakieś leki, powinny zapytać lekarza, czy napar z rośliny nie osłabi ich działania.
Ciekawostka
Suszony czystek można kupić w internecie, sklepach zielarskich bądź ze zdrową żywnością. Ceny są dość zróżnicowane, ponieważ wahają się od 11 do 30 zł za pół kilograma. Można również kupić gotowy sok z rośliny.
