Dieta GAPS opracowana została przez lekarkę Natashe Campbell- McBridge. Podstawowe założenia jadłospisu zakładają eliminację wielu produktów spożywczych i oparcie swoich posiłków jedynie na kilku najważniejszych składnikach. Dieta GAPS ma korzystnie wpływać na kondycję psychiczną oraz eliminować większość problemów neuropsychologicznych. W przypadku dzieci ma pozytywnie oddziaływać na ich prawidłowy rozwój. Dieta GAPS olecana jest szczególnie osobom cierpiącym na autyzm, zespół Aspergera, ADHD, schizofrenię, dysleksję, depresję czy zaburzenia obsesyjno- kompulsywne.
Dieta GAPS- charakterystyka
Pełna nazwa diety GAPS to Gut and Psychology Syndrom. Jest to zespół objawów, które mogą być złagodzone, bądź całkowicie wyeliminowane przy zastosowaniu konkretnego planu żywieniowego. W Polsce te objawy określamy jako zespół psychologiczno- jelitowy. Dieta opiera się na założeniu, że większość problemów psychicznych, neurologicznych lub rozwojowych, jest ściśle powiązana z funkcjonowaniem jelit. Wyeliminowanie niektórych produktów pomoże więc poprawić kondycję psychiczną i wspierać prawidłowy rozwój człowieka.
Dieta GAPS zakłada eliminację wszystkich źródeł węglowodanów. Wprowadzanie nowego jadłospisu składa się z kilku etapów, a inspiracją do powstania nowego jadłospisu była dieta specific carbohydrates diet, stosowana mi. w przypadku wrzodów żołądka. Decydując się na dietę GAPS, należy bazować głównie na wysokoproteinowych produktach odzwierzęcych oraz na ograniczonej ilości owoców i warzyw. Autorka zaleca unikanie węglowodanów pochodzących od zbóż, sacharozy, laktozy oraz skrobi. Dieta zakłada całkowitą zmianę nawyków żywieniowych. Powrót do poprzednich wzorców żywienia spowoduje nawrót chorób bądź zaburzeń.
Produkty dozwolone na diecie GAPS
Podstawą diety jest dobre jakościowo mięso, podawane w różnych konfiguracjach oraz rosół, koniecznie gotowany na kościach. Początkowy etap diety zakłada eliminację praktycznie wszystkich produktów, poza mięsem. Z czasem możliwe jest uzupełnienie diety o:
- ryby,
- orzechy,
- migdały,
- owoce (poza zielonymi bananami),
- miód,
- masło,
- oliwa z oliwek,
- fermentowany nabiał (maślanki, kefiry, jogurty),
- kiszone warzywa.
Produkty zabronione na diecie GAPS
Na diecie GAPS zupełnie zabronione jest przetworzone mięso oraz nabiał, z wyjątkiem tego fermentowanego. Należy także całkowiecie odrzucić wszelkie źródła węglowodanów zbożowych, w tym kukurydzę czy nasiona chia. Niedozwolone jest używanie warzyw skrobiowych czy strączkowych. Wyeliminować należy wszelkie produkty przetworzone, gotowe jedzenie, owoce, warzywa z puszki czy dostępne w sklepach soki owocowe lub warzywne. Bezwzględnie należy unikać produktów bogatych w gluten czy laktozę.
Zwykle dieta dostosowywana jest pod konkretny przypadek. Niekiedy dopuszcza się stosowanie niektórych warzyw, miodu czy nieskrobiowych owoców. W przypadku występowania cięższych, bardziej nasilonych objawów chorobowych dieta jest bardzo restrykcyjna, i zakłada całkowitą eliminację także częściowo dozwolonych składników.
Etapy diety GAPS
- Pierwszy etap wprowadzania diety trwa zaledwie 5-7 dni. Zakłada jedzenie rosołu zawierającego mięso, kości i tłuszcz zwierzęcy. Pod koniec etapu pierwszego można wprowadzić kiszonki,
- Drugi etap zakłada dalsze bazowanie głównie na rosole. Stopniowo można jednak wprowadzać niektóre warzywa, surowe żółtka, soki z kiszonek,
- Trzeci etap diety GAPS uznaje możliwość wprowadzania jajek gotowanych oraz smażonych, awokado, bezzbożowych naleśników, kiszonych warzyw. Na tym etapie diety warto włączyć także zdrowe tłuszcze tj. oliwa z oliwek czy masło,
- Następnie do diety dołączyć można soki warzywne, gotowane bądź pieczone mięso oraz bezzbożowe pieczywo,
- Piąty etap zakłada możliwość włączenia gotowanych jabłek oraz surowych warzyw,
- Ostatni etap proponuje uznanie wszystkich produktów uznawanych za dozwolone.
Dieta GAPS nie jest dietą chwilową. Najlepiej, jeżeli stosowana jest przez całe życie. Powrót do innych wzorców żywienia nasili psychiczne objawy chorobowe.
Dieta GAPS to z pewnością bardzo restrykcyjna dieta. Dla osób wcześniej spożywających nabiał i zboża oznacza prawdziwą rewolucję żywieniową. Wymaga całkowitego zmienienia wzorców żywieniowych i silnej woli. Konieczne jest pamiętanie, że dieta nie uleczy autyzmu czy zaburzeń psychicznych. Jednak znaczne odstawienie cukru i węglowodanów z pewnością pozwoli uspokoić się i pozbierać myśli.
Źródło:
- Dieta zdrowych jelit, Agata Lewandowska
