Żurawina błotna jest rośliną z gatunku wrzosowatych, występującą na terenie północnej i środkowej Europy, północnej Azji i Ameryki Północnej. Najbardziej znane są jej owoce, które mają postać czerwonych, kulistych jagód. Roślinę tą można z powodzeniem uprawiać w ogrodzie. Ze względu na długą listę zastosowań żurawiny w medycynie, kuchni i kosmetyce hodowla własna to świetny pomysł.
Żurawina błotna – jak uprawiać w ogrodzie?
Żurawinę błotną, podobnie jak jej gatunek pokrewny żurawinę wielkoowocową, można uprawiać w ogrodzie, aby własnoręcznie uzyskać cenne owoce. Plon żurawiny błotnej będzie jednak bardziej cierpki niż owoce żurawiny wielkoowocowej. Aby uniknąć nadmiernej kwasowości, należy wykonać zbiór po pierwszych jesiennych przymrozkach.
Podłoże dla żurawiny błotnej
W celu uzyskania wysokiej ilości plonów należy zapewnić żurawinie nasłonecznione miejsce o wilgotnym i kwaśnym podłożu, czyli warunki, które zbliżone będą do bagienno-torfowego środowiska, w którym rośnie naturalnie. W ogrodach, jako podłoże dla żurawiny stosuje się torf wymieszany z trocinami i pisakiem. Odczyn gleby powinien wynosić pH 3,0 – 4,0. W celu dokwaszenia gleby można użyć siarczanu potasu. Brak odpowiedniego pH gleby spowoduje, że żurawina nie będzie w stanie pobrać pokarmu z gleby i umrze.
Kiedy sadzić żurawinę?
Żurawinę błotną należy sadzić jesienią i wiosną. Jest to roślina wieloletnia i na pierwszy plon poczekamy około trzech lat. Zbiory powinny odbywać się jesienią – od połowy września do początku listopada. Rozstawa wynosi około 40×40 cm.
Żurawina błotna – wymagania
Żurawina ma bardzo płytki system korzeniowy i z tego powodu przez cały rok musi być podlewana, najlepiej deszczówką. Dobrze znosi okresowe zalewanie. Zimą lubi przemarzać, więc warto okrywać ją przed nadejściem mrozów. Aby uniknąć chwastów i utrzymać odpowiednią wilgotność, należy pod żurawiną utrzymywać ściółkę złożoną z kory i trocin, dokładaną co kilka lat.
Żurawina błotna – jak nawozić?
Żurawinę nawozi się dwa razy do roku: wiosną, po pojawieniu się pierwszych kwiatów, oraz latem, po pojawieniu się pierwszych owoców. W zależności od wieku rośliny nawozy powinny mieć inny skład.
Młodą żurawinę, która jeszcze nie wypuściła owoców, należy wiosną nawozić nawozem azotowym o kwaśnym odczynie. Idealnie sprawdzi się siarczan amonu w proporcji 2 dag na metr kwadratowy. Taki nawóz pozwoli roślinie się rozkrzewić i wypuścić więcej pędów. Z kolei starsze drzewka wiosną powinny być nawożone nawozem do roślin kwasolubnych, w podobnej proporcji. Warto mieć na uwadze, że roślin starszych niż trzyletnie nie powinno się nawozić azotem – rozrosną się wtedy, ale wydadzą mały plon.
Latem niezależnie od wieku rośliny należy ją nawozić wieloskładnikowym nawozem do roślin kwasolubnych w podobnej dawce.
Nawożenie żurawiny błotnej jest korzystne, ale nie konieczne – w odpowiednio kwasowej glebie ta roślina może z powodzeniem rosnąć bez pomocy. wiele lat.
Żurawina błotna – korzyści z uprawy
Chociaż żurawina błotna nie jest najprostszą rośliną do uprawy i trzeba jej zapewnić określone warunki, to zdecydowanie warto ją hodować. Najważniejszą korzyścią jest nieograniczony dostęp do owoców żurawiny, które mają bardzo wiele zastosowań w medycynie naturalnej. W sklepach niestety te same owoce są często dosładzane, co niszczy ich prozdrowotne działanie.
Oprócz prozdrowotnego działania owoców, żurawina może być traktowana jako roślina ozdobna. Kwitnie ona wiosną kwiatami o różowym zabarwieniu.
Owoce żurawiny błotnej
Owoce żurawiny błotnej nie nadają się do spożycia na surowo, a jedynie w formie przetworzonej. Wykonuje się z nich:
- konfitury,
- galaretki,
- soki,
- nalewki,
- dżemy,
- suszone owoce,
- dodatki do mięs i sosów.
Żurawina błotna – na jakie dolegliwości?
Owoce żurawiny błotnej są uznawane za jeden z najsilniejszych antybiotyków. Mają silne działanie bakteriobójcze i przeciwgrzybicze. Zawierają także wiele cennych witamin i innych składników: błonnik, witaminę C, witaminy z grupy B, witaminę E, kwas cytrynowy, kwas jabłkowy, wapń, potas, fosfor, miedź, żelazo, jod, magnez i wiele innych składników.
Zapalenia układu moczowego
W tym wypadku działanie żurawiny nie jest jedynie pomocnicze, a może całkowicie wyleczyć nawracające zapalenia układu moczowego. Jest to możliwe, ponieważ żurawina ma działanie silnie zakwaszające, a co za tym idzie, bakteriobójcze. Dodatkowo sok z żurawiny zapobiega przyczepianiu się do ścianek pęcherza moczowego bakterii wywołujących zapalenie. Ułatwia to wydalenie bakterii z moczem i znacznie przyspiesza zdrowienie.
Dna moczanowa
Dzięki zawartości antocyjanów oraz witaminy C żurawina pomaga usuwać nadmiar kwasu moczowego z organizmu podczas trwania choroby.
Choroby dziąseł i przyzębia
Bakteriobójcze działanie żurawiny można też zauważyć w jamie ustnej, gdzie, podobnie jak w pęcherzu moczowym, kwas hipuronowy zawarty zapobiega przyczepianiu się drobnoustrojów do tkanek jamy ustnej. Dodatkowo regularne spożywanie żurawiny wpływa na wybielanie zębów.
Miażdżyca i choroby układu krążenia
Dzięki wysokiej zawartości bioflawonoidów regularne jedzenie żurawiny zapobiega powstawaniu zakrzepów żylnych oraz korzystnie wpływa na rozszerzanie naczyń krwionośnych. Zawartość antyoksydantów zapobiega natomiast uszkodzeniom komórek śródbłonka w żyłach i tętnicach. Aby jednak zauważyć to korzystne działanie, należy przyjmować żurawinę przez dłuższy czas, co pozwoli dostarczyć odpowiednią ilość przeciwutleniaczy.
Nadciśnienie
Żurawina sprzyja walce z nadciśnieniem poprzez wysoką zawartość potasu. W czasach, kiedy dieta jest pełna sodu, równowaga pomiędzy tymi dwoma elementami zostaje zachwiana, co może skutkować chorobami układu krążenia, a nawet zawałem serca.
Zaparcia
Żurawina błotna wspomaga leczenie zaparć ze względu na wysoką zawartość błonnika. Jednak przyjmowanie żurawiny w zbyt dużych ilościach może zaowocować biegunką.
Cukrzyca typu 2
Regularne przyjmowanie żurawiny błotnej pomaga w kontroli glikemii chorym na cukrzycę typu 2. Dzieje się tak ze względu na zawartość naturalnych barwników roślinnych, które występują w żurawinie i borówkach i mogą przyczynić się nawet do spowolnienia rozwoju choroby.
Mikroflora jelit
Żurawina wspomaga również tworzenie się większej ilości dobrych bakterii w jelitach, co sprzyja ogólnej poprawie stanu układu pokarmowego.
Ciąża
Podczas ciąży i karmienia piersią kobieta traci znaczną ilość mikro i makroelementów, które idealnie uzupełnia żurawina. Ważne więc, aby przyjmować ją regularnie na przykład w postaci niesłodzonego soku. Uważać należy natomiast na jej wysoki żurawina indeks glikemiczny.
Inne działania
Poprzez obecność przeciwutleniaczy żurawina ma wpływ na spowolnienie procesów starzenia w całym ciele człowieka, a także poprawę wzroku, elastyczność stawów oraz obniżenie ilości złego cholesterolu.
Żurawina błotna – przeciwwskazania
Najważniejszym przeciwwskazaniem do stosowania żurawiny jest kamica nerkowa. Osoby z tą chorobą nie powinny przyjmować żurawiny, ponieważ zawiera ona sporą ilość kwasu szczawiowego, który może niekorzystnie wpłynąć na przebieg choroby. Innym przeciwwskazaniem do spożywania żurawiny jest alergia na zawarty w niej kwas benzoesowy. Uczulenie to najczęściej objawia się wymiotami. Unikać żurawiny powinni również pacjenci z osteoporozą oraz przyjmujący niektóre leki przeciwzakrzepowe.
W przypadku wyżej wymienionych chorób oraz prób samodzielnego leczenia się żurawiną bądź preparatami, w których jest zawarta, należy najpierw zwrócić się o pomoc do lekarza. Należy również pamiętać, że samo regularne spożywanie żurawiny nie jest w stanie wyleczyć wszystkich wymienionych dolegliwości i w każdym przypadku choroby konieczne są specjalistyczne badania oraz plan leczenia ułożony przez lekarza.
Żurawina indeks glikemiczny
Pomimo bardzo kwaśnego smaku żurawina indeks glikemiczny wynosi 45 – jest to wartość charakterystyczna dla o wiele słodszych owoców, takich jak banany czy ananas. Indeks glikemiczny żurawiny wzrasta wraz ze stopniem przetworzenia owoców.
W jaki sposób można spożywać żurawinę?
Sok żurawinowy
Ma cierpki smak, jednak nie powinien być dosładzany cukrem. Powoduje to podniesienie indeksu glikemicznego żurawiny oraz utratę walorów leczniczych. Sok z żurawiny sprawdzi się idealnie przy problemach z pęcherzem moczowym. Nie można jednak przesadzić z jego ilością. Dopuszczalna jest ilość pół szklanki soku dziennie, rozcieńczona w połowie litra wody.
Sok żurawinowy można również pić z dodatkiem siemienia lnianego, co świetnie wpływa na dolegliwości układu pokarmowego.
Suszona żurawina
Jest to najpopularniejsza forma przyjmowania żurawiny. Proces suszenia odbywa się za pomocą gorącego powietrza. W niektórych przypadkach stosuje się również proces siarkowania, który pozwala zachować jasnoczerwoną barwę owoców. Żurawina suszona indeks glikemiczny zostaje w tym przypadku zachowany, jeżeli w procesie obróbki nie zostanie dodany cukier. Przyjmowanie suszonej żurawiny jest pomocne w przypadku zaparć oraz niedoborów witamin i mikroelementów w okresie ciąży i karmienia piersią.
Surowa żurawina
Owoce żurawiny błotnej rzadko spożywane są na surowo ze względu na ich cierpki, nieprzyjemny smak. Niewątpliwym plusem spożywania ich w takiej formie jest żurawina ig, który pozostaje niezmieniony. Surowe owoce żurawiny kupić można na targach w okresie kilku miesięcy w roku.
Herbata z żurawiną
Dobrym pomysłem na spożywanie żurawiny jest picie herbatek z jej dodatkiem. Zachowuje ona wszystkie swoje właściwości odżywcze, a dodatkowo nie zawiera kofeiny, która mogłaby nadmiernie pobudzać. Dodatkowym plusem jest zmniejszenie kwaskowatego smaku. Aby poprawić smak żurawiny w herbacie i wzmocnić jej lecznicze działanie można do ostudzonej herbaty dodać łyżeczkę miodu.
Żurawina w tabletkach
Żurawina jest również dostępna w wielu gotowych preparatach, sprzedawanych w formie tabletek. Mają one za zadanie głównie leczyć choroby układu moczowego. Żurawinę w takiej formie należy jednak przyjmować tylko w ostateczności. Gotowe tabletki zawierają co prawda wszystkie korzystne składniki żurawiny, ale często dodawane są do nich różnego rodzaju wypełniacze i konserwanty, które nie mają korzystnego wpływu na zdrowie.
