Czym jest mikrobiom, jakie ma znaczenie dla zdrowia i urody? Czy bakterie na skórze zawsze są zagrożeniem dla zdrowia – to pytania, na które warto poszukać odpowiedzi, aby lepiej poznać tajemnice własnego ciała.
Las, ocean, łąka, ogród czy pustynia – znane nam doskonale ekosystemy zasiedlone przez rozmaite organizmy żywe. Podobnym, choć w nieco innej skali i niewidocznym gołym okiem, jest ekosystem funkcjonujący na ludzkiej skórze, który jest częścią naszego mikrobiomu. Czym jest mikrobiom, jakie ma znaczenie dla zdrowia i urody? Czy bakterie na skórze zawsze są zagrożeniem dla zdrowia – to pytania, na które warto poszukać odpowiedzi, aby lepiej poznać tajemnice własnego ciała.
Bakterie a zdrowie człowieka
Dziecko w łonie matki ma skórę jałową, całkowicie pozbawioną bakterii i innych mikroorganizmów. Pierwsze żywe stworzenia zasiedlają, kolonizują skórę dziecka w momencie porodu. Bakterie pojawiają się również w organach wewnętrznych. Jak dużo ich w sobie i na sobie nosimy? Może to zabrzmi nieprawdopodobnie, ale tylko w jelitach dorosły człowiek hoduje około dwóch kilogramów bakterii. Na skórze jest ich również bardzo dużo. Skóra mająca około 1,8 m kw. jest największym organem ludzkiego organizmu.
Skład i funkcje mikrobiomu
Skład mikrobiomu jest różny i zależy od wielu czynników środowiskowych oraz osobniczych. Na to, ile i jakie mikroorganizmy osiedlą się na ludzkiej skórze wpływ mają nasze otoczenie, jedzenie, kosmetyki, zwierzęta domowe, rośliny wokół nas, jakość powietrza, którym oddychamy, leki, które przyjmujemy i wiele innych czynników, które sprzyjają rozwojowi mikrobiomu lub go hamują. Mikrobiom jest jak DNA albo linie papilarne – swoisty, czyli charakterystyczny dla danego osobnika i niepowtarzalny.
Nawet w obrębie jednego organu zróżnicowana jest ilość i rodzaj bakterii. Skóra twarzy ma więcej gruczołów łojowych, więc jest ulubionym siedliskiem dla lipidofilów. Pod pachami lub w innych ciepłych i wilgotnych zakątkach skóry swoje miejsce znajdują różnego rodzaju paciorkowce. Wszystkie bakterie zdecydowanie nie lubią skóry nóg i ramion. Przesuszona skóra z racji częstego kontaktu z powietrzem i słońcem nie jest dobrą pożywką dla mikrobów.
Podstawową funkcją ludzkiego mikrobiomu jest szeroko rozumiana ochrona przed niekorzystnymi oddziaływaniami środowiska zewnętrznego. Waleczne bakterie lub bakteriofagi (wirusy żywiące się bakteriami chorobotwórczymi) są jak strażnicy, którzy starają się nie dopuścić szkodliwych mikroorganizmów, albo jak żołnierze, którzy z nimi walczą, gdy już uda im się zaatakować organizm człowieka.
Trzeba również wiedzieć, że w skład mikrobiomu wchodzą bakterie chorobotwórcze, które nie atakują nosiciela, ale mogą być zagrożeniem dla innych osób z jego otoczenia.
Jak dbać o skórę, aby nie obniżyć jej odporności?
Wiedza na temat bakterii jest niezwykle cenna dla właściwej pielęgnacji skóry. Zarówno czynności pielęgnacyjne, jakość wody oraz kosmetyki mają wpływ na florę bakteryjną skóry. Z punktu widzenia składu ilościowego oraz jakościowego mikrobiomu ważne jest stosowanie kosmetyków, które są łagodne i pozostawiają bakterie na skórze, aby nie pozbawić jej właściwej ochrony, a skóra po zakończeniu zabiegów jest nawilżona. Tak działają wszystkie specyfiki, które nie zmieniają naturalnego pH skóry.
Największe spustoszenie w środowisku bakterii wywołują kosmetyki zawierające środki o silnym działaniu oczyszczającym, dezynfekcyjnym, więc pielęgnacja skóry takimi produktami niszczy dobroczynne drobnoustroje, a bezbronna skóra staje się celem ataku szkodliwych bakterii, grzybów, wirusów.
