Ortopedia to dziedzina medycyny, która zajmuje się diagnozowaniem, leczeniem oraz rehabilitacją chorób i urazów układu ruchu. Osoby cierpiące na różnego rodzaju choroby ortopedyczne oraz urazy ortopedyczne zwykle zgłaszają się do lekarza specjalisty, którym jest ortopeda.
Choroby ortopedyczne i ich objawy
Ortopedzi mogą diagnozować i leczyć różne choroby ortopedyczne. Niektóre z nich to:
- Zwyrodnienia stawów (artroza). Artroza to przewlekła choroba stawów, która prowadzi do degeneracji chrząstki stawowej i zmian w strukturze kości. Objawami artrozy są ból stawów, sztywność, ograniczenie ruchomości oraz chrupanie i trzeszczenie w stawie. Artroza najczęściej dotyczy stawów kolanowych, biodrowych, rąk oraz kręgosłupa.
- Choroby kręgosłupa
- Przepuklina jądra miażdżystego. Występuje, gdy jądro miażdżyste krążka międzykręgowego wysuwa się poza pierścień włóknisty. Objawy przepukliny jądra miażdżystego to ból pleców, który może promieniować do kończyn, drętwienie, osłabienie mięśni oraz ograniczenie ruchomości.
- Skolioza. To boczne skrzywienie kręgosłupa, które może prowadzić do zmian w jego kształcie oraz postawie ciała. Objawy skoliozy to nierównomiernie ułożone ramiona i biodra, nierówna długość nóg, ból pleców oraz zmniejszona ruchomość kręgosłupa.
- Spondyloza. Spondyloza odnosi się do zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, takich jak zwapnienia, zrosty kostne i uszkodzenie chrząstki. Objawy spondylozy to ból pleców, uczucie sztywności oraz ograniczenie ruchomości kręgosłupa.
- Choroby stawów
- Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). RZS to przewlekła, autoimmunologiczna choroba, która prowadzi do zapalenia błony maziowej stawów, a w dalszym etapie może uszkodzić chrząstkę stawową i kości. Objawy RZS to ból, obrzęk, ciepło i sztywność stawów, szczególnie w rękach, nadgarstkach i stopach.
- Dna moczanowa. Dna moczanowa to choroba metaboliczna, która prowadzi do nagromadzenia kryształów kwasu moczowego w stawach, powodując ból i zapalenie. Objawy dny moczanowej to ból, zaczerwienienie, obrzęk i ograniczenie ruchomości w stawie, zazwyczaj dotyczy dużego palca u nogi.
- Zapalenie ścięgien. Zapalenie ścięgien to stan zapalny ścięgna, który może być spowodowany przeciążeniem, nadużyciem lub urazem. Przykładem zapalenia ścięgien jest zapalenie ścięgna Achillesa, które objawia się bólem, obrzękiem, sztywnością i ograniczeniem ruchomości w ścięgnie pięty.
- Złamania kości i inne urazy ortopedyczne. Złamania kości mogą wystąpić w wyniku urazów, takich jak upadki, wypadki samochodowe czy kontuzje sportowe. Objawy złamań kości obejmują silny ból, opuchnięcie, deformację kończyny oraz niemożność poruszania się. Inne urazy ortopedyczne to zwichnięcia stawów, naderwania mięśni, rozciągnięcia oraz uszkodzenia więzadeł.
Źródło: Vecteezy
Ortopedia dziecięca – choroby ortopedyczne u dzieci
Choroby ortopedyczne u dzieci są często różne od tych u dorosłych, gdyż układ kostno-stawowy dziecka ciągle się rozwija. Niektóre choroby ortopedyczne u dzieci to:
- Dysplazja stawu biodrowego. Dysplazja stawu biodrowego to wrodzona nieprawidłowość rozwijającego się stawu biodrowego, która może prowadzić do niestabilności, bólu oraz ograniczenia ruchomości. Objawy dysplazji stawu biodrowego u dzieci to asymetryczne fałdy skórne na udach, niestabilność stawu biodrowego oraz chód z kulejącym krokiem. Leczenie dysplazji stawu biodrowego zwykle obejmuje noszenie specjalistycznych ortez oraz fizjoterapię. W bardziej zaawansowanych przypadkach może być wymagana operacja.
- Choroba Perthesa. Choroba Perthesa to rzadka choroba ortopedyczna, która dotyka głównie dzieci w wieku 4-10 lat. W chorobie Perthesa występuje zaburzenie krążenia krwi w głowie kości udowej, co prowadzi do jej martwicy i deformacji stawu biodrowego. Objawy choroby Perthesa to ból w biodrze, udo lub kolanie, utykanie oraz ograniczenie ruchomości stawu biodrowego. Leczenie choroby Perthesa może obejmować unieruchomienie, fizjoterapię, ortezowanie lub operację.
- Skolioza idiopatyczna. Skolioza idiopatyczna to rodzaj bocznego skrzywienia kręgosłupa, które nie ma znanego powodu. Występuje głównie u dzieci w wieku szkolnym i młodzieży, szczególnie u dziewcząt. Objawy skoliozy idiopatycznej to nierównomiernie ułożone ramiona i biodra, nierówna długość nóg, ból pleców oraz zmniejszona ruchomość kręgosłupa. Leczenie skoliozy idiopatycznej może obejmować obserwację, noszenie gorsetu ortopedycznego lub operację.
- Choroba Osgood-Schlattera. Choroba Osgood-Schlattera to stan zapalny guza kości piszczelowej, który występuje u dzieci i nastolatków aktywnie uprawiających sport. Objawy choroby Osgood-Schlattera to ból, opuchnięcie i tkliwość poniżej rzepki, szczególnie przy schodzeniu ze schodów lub podczas biegu. Leczenie choroby Osgood-Schlattera zwykle obejmuje odpoczynek, stosowanie lodu, leki przeciwbólowe oraz fizjoterapię.
- Złamania kości u dzieci. Złamania kości u dzieci mogą być różne od tych u dorosłych ze względu na ciągle rozwijający się układ kostny i większą elastyczność kości. Złamania u dzieci często dotyczą kości przedramienia, nadgarstka, ramienia oraz kości udowej. Objawy złamań kości u dzieci to ból, opuchnięcie, deformacja oraz niemożność poruszania się. Leczenie złamań u dzieci zwykle obejmuje unieruchomienie, a w przypadku bardziej skomplikowanych złamań może być konieczna operacja.
W przypadku podejrzenia choroby ortopedycznej u dziecka, zawsze należy zgłosić się do ortopedy specjalizującego się w pediatrii. Ortopedzi dziecięcy mają doświadczenie w diagnozowaniu i leczeniu schorzeń układu kostno-stawowego u dzieci i są w stanie dostosować leczenie do potrzeb rozwijającego się organizmu.
Traumatologia ortopedyczna – leczenie urazów
Traumatolog ortopeda zajmuje się leczeniem urazów ortopedycznych, takich jak złamania kości, zwichnięcia stawów czy rozciągnięcia i zerwania więzadeł. Leczenie takich urazów często wymaga interwencji chirurga ortopedy, który wykonuje operacje, takie jak osteosynteza, rekonstrukcja więzadeł czy endoprotezoplastyka.
Diagnostyka i leczenie schorzeń kręgosłupa
W diagnostyce i leczeniu schorzeń kręgosłupa istotną rolę odgrywa lekarz zajmujący się kręgosłupem. Może to być ortopeda, neurochirurg, czy też specjalista rehabilitacji medycznej. W zależności od przypadku, lekarz może zastosować różne metody leczenia, takie jak farmakoterapia, terapia manualna czy też zabiegi operacyjne.
Zapamiętaj
Schorzenia ortopedyczne i urazy ortopedyczne dotyczą zarówno dorosłych, jak i dzieci. Objawy mogą być różne, ale często obejmują ból, ograniczenie ruchomości, drętwienie, opuchlizna czy deformacje stawów i kości. Diagnostyka i leczenie takich schorzeń prowadzone są przez specjalistów, takich jak ortopedzi, traumatolodzy ortopedzi czy lekarze zajmujący się kręgosłupem.
Warto pamiętać o regularnych wizytach kontrolnych u ortopedy, zwłaszcza w przypadku osób z grupy podwyższonego ryzyka, takich jak sportowcy czy osoby starsze. Zapobieganie i wczesne wykrywanie chorób ortopedycznych może mieć kluczowe znaczenie dla jakości życia pacjenta oraz jego zdolności do wykonywania codziennych czynności.
Ponadto, dbanie o zdrowie układu kostno-stawowego obejmuje również prowadzenie zdrowego trybu życia, który obejmuje:
- Regularną aktywność fizyczną. Ćwiczenia wzmacniają mięśnie, poprawiają elastyczność stawów i pomagają utrzymać zdrową wagę, co zmniejsza obciążenie stawów.
- Zrównoważoną dietę. Dieta bogata w białko, witaminy D i C, wapń oraz magnez wpływa korzystnie na zdrowie kości i stawów.
- Unikanie palenia tytoniu i nadmiernej konsumpcji alkoholu. Palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu mają szkodliwy wpływ na zdrowie kości i stawów.
W przypadku występowania objawów sugerujących problem ortopedyczny, nie należy zwlekać z wizytą u specjalisty. Wczesne rozpoznanie i leczenie mogą zapewnić szybszy powrót do normalnych funkcji, a także zmniejszyć ryzyko długotrwałych powikłań. Warto też zapoznać się jeszcze z innymi chorobami ortopedycznymi. Ważny w tym kontekście jest temat – choroby kręgosłupa a orzeczenie o niepełnosprawności. Trzeba bowiem wiedzeć, że taki dokument w przypadku niektórych chorób jak najbardziej nam się należy.
