Próchnica to bakteryjna choroba, która atakuje szkliwo zębów. W zależności od stopnia zaawansowania ma postać białych lub ciemniejących brązowych plam na powierzchni zębów. Z czasem może powodować rozległe ubytki i przede wszystkim ból zębów. Nieleczona może przyczynić się do innych schorzeń, w tym do cukrzycy lub chorób układu krążenia.
Co powoduje próchnicę?
Bakterie próchnicy powstają w wyniku nieodpowiedniej higieny jamy ustnej. Z resztek pokarmowych zgromadzonych na płytce nazębnej powstają kwasy, które uszkadzają szkliwo. Najlepszą pożywką są dla nich cukry, które szybko obniżają pH w jamie ustnej.
Próchnicę mogą także powodować niektóre leki. Na jej rozwój szczególnie narażone są osoby, które przyjmowały w dzieciństwie antybiotyki zawierające tetracyklinę. Ponadto próchnicę mogą powodować także słodzone syropy i tabletki do ssania, a także leki obniżające poziom śliny w jamie ustnej (m.in. antydepresanty i preparaty cytotoksyczne stosowane w terapii onkologicznej).
Profilaktyka próchnicy
Próchnica to choroba, której można zapobiec. Aby bakterie nie rozwinęły się w jamie ustnej, należy przestrzegać codziennej higieny. Do mycia zębów najlepsze są szczoteczki soniczne, które najdokładniej usuwają płytkę nazębną. Do tego należy również pamiętać o nitkowaniu przestrzeni międzyzębnych. Pomiędzy posiłkami, szczególnie bogatymi w cukry, warto stosować płyn do płukania jamy ustnej
Trzeba też jeść zbilansowane posiłki i unikać cukrów prostych. Codzienna dieta powinna być bogata w składniki, które pozytywnie wpływają na zęby (m.in. wapń i witaminę D). Należy unikać produktów słodzonych (tu głównie: słodkie napoje i słodycze) oraz wysokoprzetworzonych. Na rozwój próchnicy ma także wpływ picie alkoholu i palenie papierosów.
Warto wykonywać regularne przeglądy stomatologiczne. Osoby dorosłe powinny wykonywać przegląd stomatologiczny co 6 miesięcy. W przypadku dzieci kontrola stanu zębów powinna odbywać się co 4 miesiące. Stomatolog może zauważyć pierwsze zmiany próchnicze i wdrożyć leczenie zachowawcze, które zahamuje ich rozwój.
Trzeba stosować zabiegi, które opóźniają rozwój próchnicy, takie jak higienizacja zębów, lakierowanie oraz lakowanie. Zaleca się, by każdy dorosły raz w roku poddawał się higienizacji jamy ustnej. Obejmuje ona usuwanie kamienia nazębnego, piaskowanie oraz fluoryzację wzmacniającą zęby. Ponadto (szczególnie u dzieci) można lakierować zęby fluorkiem oraz lakować przestrzenie, w których gromadzić może się płytka nazębna.
Leczenie próchnicy
Sposób leczenia próchnicy zależy od stopnia jej rozwoju oraz czynników takich jak wiek i choroby współistniejące występujące u pacjenta. Kiedy w zębach pojawiają się niewielkie zmiany, stomatolog usuwa je i zabezpiecza ząb fluorkiem. W przypadku trwałych ubytków konieczne jest leczenie stomatologiczne i wypełnienie przy pomocy:
- kompozytu światłoutwardzalnego dopasowanego kolorem do barwy zębów lub kolorowego (na życzenie w przypadku dzieci)
- amalgatu (ciemne wypełnienie, które obecnie stosuje się bardzo rzadko)
Jeśli zmiany są zaawansowane, konieczne jest leczenie endodotyczne, czyli kanałowe. Wtedy stomatolog musi usunąć z zęba miazgę zaatakowaną przez próchnicę i wyczyścić kanały zębowe. Następnie przestrzeń zęba wypełnia gutaperką i odbudowuje go za pomocą kompozytu. W skrajnych sytuacjach konieczne jest usunięcie zęba oraz zastąpienie go mostem lub koronką.
