Wkładka domaciczna należy do popularnych i odwracalnych form antykoncepcji o bardzo wysokiej skuteczności, sięgającej 99 proc. Nie ma przy tym potrzeby jej wyciągania na czas snu czy stosunku seksualnego. Zaaplikowana w gabinecie przez lekarza zabezpiecza przed nieplanowaną ciąża na równym poziomie przez okres od trzech do pięciu lat.
Czym jest wkładka wewnątrzmaciczna?
Wkładka wewnątrzmaciczna, znana również jako spirala, jest jedną z odwracalnych metod antykoncepcji. Kobiety chętnie się na nią decydują, ze względu na wysoką skuteczność sięgającą aż 99 proc. Wkładka jest również bardziej komfortowa niż inne dostępne formy zabezpieczenia przed nieplanowaną ciążą. Jedyne, o czym kobieta musi pamiętać to regularne wizyty kontrolne. Lekarz raz w roku sprawdza, czy spirala jest nadal prawidłowo ułożona. W razie braku komplikacji może być użytkowana od trzech do nawet pięciu lat.
Wkładka ma zaledwie kilka centymetrów długości. Kształtem przypomina literę „T” z prostymi ramionami lub nieco odgiętymi ku dołowi. Wykonana jest z elastycznego polietylenu, dzięki czemu po umieszczeniu przez lekarza w macicy dopasowuje się do struktur anatomicznych kobiecego ciała i w efekcie tego jest całkowicie niewyczuwalna (zarówno przez kobietę, jak i partnera seksualnego w czasie stosunku).
O możliwości zastosowania spirali decyduje lekarza po analizie wyników rutynowych badań takich jak: USG, cytologia, badanie kondycji narządów rodnych. Ponadto sprawdza budowę anatomiczną macicy, a także wykonuje pomiar jej głębokości przy pomocy sondy wewnątrzmacicznej. Wszystko to ma na celu wykluczenie możliwych przeciwwskazań do stosowania tej metody antykoncepcji.
Sama aplikacja wkładki wykonywana jest tuż po zakończeniu miesiączki lub nawet w ostatnich dniach krwawienia. Zabieg jest prawie zawsze bezbolesny. U pacjentek szczególnie wrażliwych może pojawić się niewielki dyskomfort. Wówczas lekarz stosuje środek miejscowo znieczulający.
Jak działa wkładka hormonalna?
Wkładki hormonalne są najbardziej skutecznym rodzajem spirali. Zapobiegają ciąży na zbliżonym poziomie jak zabieg podwiązania jajników. Jest to zasługa lewonorgestrelu uwalnianego z wbudowanego zbiornika. Doprowadza on do zmniejszenia wrażliwości błon śluzowych macicy na działanie estrogenów i progesteronu, a także przebudowy komórkowej. Utrudnia to zarodkowi zagnieżdżenie się.
Wydzielany hormon sprawia też, że śluz jest gęstszy i mniej sprzyjający dla aktywności plemników. Najistotniejszą rolą lewonorgestrelu jest jednak zablokowanie owulacji. To właśnie ta właściwość wkładki hormonalnej daje stosującym jej kobietom największą pewność, że nie zajdą w nieplanowaną ciążę.
Dla uzyskania natychmiastowego efektu antykoncepcyjnego wkładka musi zostać założona w ostatnich dniach miesiączki lub tuż po ustąpieniu krwawienia. Jeśli nastąpi to później – konieczne jest stosowanie dodatkowego zabezpieczenia (np. w formie prezerwatyw) przez tydzień.
Spirale, które uwalniają lewonorgestrel, nie mogą być stosowane przez kobiety:
- w ciąży,
- z rakiem piersi,
- z otosklerozą,
- z zakrzepicą i trombofilią,
- z wysokim ciśnieniem,
- z cukrzycą,
- powyżej 35 lat,
- palących papierosy,
- unieruchomionych (np. po poważnej operacji).
Jak działa wkładka niehormonalna?
Wkładki niehormonalne zapewniają zabezpieczenie antykoncepcyjnie dzięki powłoce wykonanej z miedzianego lub srebrnego drutu. Oba metale mają właściwości plemnikobójcze. Stymulują wytwarzanie przez układ immunologiczny białych krwinek, które niszczą plemniki, w efekcie czego przestają być one zdolne do zapłodnienia.
Ponadto, podobnie jak to ma miejsce w przypadku wkładek uwalniających lewonorgestrel, spirala niehormonalna zwiększa również gęstość śluzu, co utrudnia plemnikom poruszanie się i sprawne dotarcie do uwolnionej w czasie owulacji komórki jajowej.
Niehormonalna wkładka domaciczna, zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, jest zalecana do stosowania u kobiet, które:
- karmią piersią,
- są w wieku powyżej 35 lat,
- palą papierosy,
- wchodzą w okres menopauzy.
Nie jest to natomiast metoda zapobiegania nieplanowanej ciąży dla kobiet:
- z różnej postaci anomaliami macicy,
- ze stanami zapalnymi w obrębie miednicy,
- z nowotworem,
- z polipami,
- z włókniakami,
- z krwawieniem o nieznanym podłożu,
- z chorobą Wilsona,
- z alergią na miedź lub srebro,
- w ciąży.
Bibliografia
- A. Karowicz-Bilińska, E. Nowak-Markwitz i in., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej, „Ginekologia Polska” 2014, nr 3, s. 234-239.
- M. Spaczyński, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie antykoncepcji, „Przegląd Menopauzalny” 2003, vol. 2, nr 6, s. 8–10.
- R. Dębski, Antykoncepcja – metody zapobiegania niepożądanej. Część II. Medyczne (nienaturalne) metody zapobiegania niepożądanej, „Ginekologia Polska” 2007, nr 11, s. 834–841.
