Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że niektóre rośliny nas otaczające można wykorzystywać w domu, jako lekarstwo na schorzenia. W dawnych czasach nasi przodkowie chętnie wykorzystywali naturę do produkcji produktów spożywczych, alkoholi, czy syropów. Jednak w dzisiejszych czasach większość stawia na gotowe towary, które znacznie ułatwiają życie. Pomimo to może warto spróbować dóbr natury?
Czarny bez
Czarny bez w Polsce inaczej nazywany jest bzem lekarskim, pospolitym albo aptecznym. Można go również spotkać pod nazwą bez biały lub dziki. Są to tylko niektóre z określeń, ponieważ w prawie każdym regionie kraju bez jest różnie nazywany. To roślina uprawiana tak długo, że nikt nie jest w stanie stwierdzić, z jakiego kontynentu bądź państwa się wywodzi. Choć niektórzy twierdzą, że pochodzi z Północnej Afryki lub Zachodniej Azji, to nie jest to potwierdzone.
Tak naprawdę roślinę można spotkać prawie na całym świecie. W niektórych krajach występuje naturalnie i dziko, natomiast w kolejnych pojawiła się dzięki ingerencji człowieka. Krzew najczęściej porasta obrzeża żyznych lasów, może też się pojawić na łąkach, w opuszczonych ogrodach bądź na terenach przemysłowych.
Jak wygląda czarny bez?
Czarny bez jest krzewem, choć czasami występuje jako drzewo. Może osiągnąć do 10 metrów wysokości. Pędy bzu mają zieloną korę, która z czasem przebarwia się na szaro. Ich środek wypełniony jest szerokim, białym, lekkim rdzeniem.
Liście rośliny są dość duże, rosną naprzemiennie. Mają one jajowato-eliptyczny kształt. Górna część liścia jest ciemnozielona, natomiast dolna jasnozielona. Kwiaty krzewu są białe, drobne i mają krótki kielich. Jednak najważniejsze są owoce. Są to kuliste, fioletowo-czarne, mięsiste pestkowce. Posiadają od 3 do 6 nasion. Wyglądem odrobinę przypominają jagody.
Wartości odżywcze czarnego bzu
Owoce czarnego bzu są dość niepozorne, jednak mimo to są źródłem wielu witamin. Przede wszystkim w 100 gramach owoców można znaleźć:
- 0,06 mg witaminy B2.
- 0,5 mg witaminy B3.
- 0,14 mg witaminy B5.
- 60,23 mg witaminy B.
- 36 mg witaminy C.
- 6 mg kwasu foliowego.
Wszystkie witaminy z grupy B mają znaczący wpływ na układ nerwowy, wytwarzanie czerwonych krwinek oraz do wykorzystywania energii z pożywienia. Witaminy z grupy B pomagają utrzymać skórę i błony śluzowe w dobrym zdrowiu. Ponadto witamina C wzmacnia odporność i obniża ryzyko przeziębień oraz infekcji wirusowych.
Należy także wiedzieć, że owoce czarnego bzu są niskokaloryczne. W 100 gramach produktu można znaleźć zaledwie 73 kalorie. Dodatkowo są w nich: 18,4 gram węglowodanów, 0,5 g tłuszczów, 0,66 g białka, 7 g błonnika.
Właściwości lecznicze czarnego bzu
Czarny bez jest rośliną, której właściwości mające wpływ na ludzkie zdrowie wierzy się już od setek lat. W dawnych czasach nie było dostępu do medykamentów, więc leczono się tym, co dawała natura. Metodą prób i błędów korzystano z liści, kwiatów, czy nawet łodyg.
Również w dzisiejszych czasach owoce bzu ceni się za właściwości lecznicze. Owoce krzewu doskonale sprawdzają się podczas leczenia chorób układu moczowego, ponieważ ma działanie moczopędne. W większości schorzeń układu moczowego pojawia się problem z wydzielaniem moczu, dlatego właśnie stosuje się preparaty na bazie czarnego bzu lub własnoręcznie przygotowane syropy.
Ponadto owoce czarnego bzu można wykorzystać do leczenia gorączki, stanów zapalnych, bólu głowy bądź nerwobólów. Roślina wykazuje także właściwości, które wspomagają układ immunologiczny oraz regulujące poziom cukru we krwi.
Czarny bez w kosmetologii
Choć owoce czarnego bzu doskonale wpływają na ludzkie zdrowie, to można wykorzystać również kwiaty krzewu. Świetnie sprawdzają się one jako składnik kosmetyków. Najczęściej można je spotkać w kremach bądź balsamach. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym można stosować kosmetyki na bazie bzu do leczenia podrażnień skóry bądź trądziku.
Natomiast niektóre panie pewnie chętnie skorzystają z olejku, który został przygotowany z kwiatów bzu. Pomoże on w pozbyciu się cellulitu i tzw. pomarańczowej skórki. Czarny bez ma także cechy wskazujące na działanie oczyszczające.
Czarny bez w kuchni
Owoce czarnego bzu były bardzo cenione przez nasze babcie i prababcie. Jednak z czasem zaczęto o nich zapominać. Jednak warto usiąść i przypomnieć sobie uwagi babci, która na pewno wspominała o dobrodziejstwie rośliny. Czarny bez można wykorzystać nie tylko w kosmetykach, czy leczeniu, ale również w kuchni. Jeśli gdzieś na strychu bądź w piwnicy leży stara książka kucharska lub zeszyt z przepisami babci, to warto po niego sięgnąć i przekonać się, że czarny bez się tam znajduje.
Owoce rośliny można wykorzystać do przygotowania galaretki, kisielu, ciasta, konfitur, dżemów, czy dodatek do mięs i deserów. Oczywiście nie można zapominać o soku z owoców, syropach, nalewkach czy napojach. Poniżej przedstawione zostaną najlepsze przepisy krok po kroku, w których można wykorzystać czarny bez.
Syrop z czarnego bzu — krok po kroku. Przepis z bloga „Uwaga babcia gotuje”.
Przepis babci Ewy (imię autorki bloga) to najlepsze lekarstwo na przeziębienie i kaszel. Warto więc go przygotować i mieć na wszelki wypadek w domowej spiżarce.
Do przygotowania syropu z kwiatów bzu potrzeba:
- 1 kg cukru,
- Wyciśnięty sok z dwóch cytryn,
- 1 l przygotowanej, gorącej wody,
- 500 ml wody,
- Około 70 kwiatów czarnego bzu.
Ponadto potrzebne będą: słoiczki i gaza.
Przygotowanie kwiatów:
- Najpierw należy pozbyć się grubszych łodyżek i wyrzucić je. Kwiaty wkładane są do miski.
- Potem kwiaty trzeba zalać gorącą wodą i delikatnie je ugnieść (woda musi pokrywać kwiaty). W kolejnym kroku powinno się zakryć miskę i odstawić ją w chłodne miejsce na całą dobę.
- Po upływie doby odcedzić płynną część, a kwiaty wycisnąć na gazie. Pozostałość wyrzucić.
Przygotowanie syropu:
- Do garnka trzeba wsypać cukier i wlać pół litra wody. Następnie mieszać na gazie, aż do zagotowania. Gotować jeszcze około 3 minut, pilnując, żeby cukier nie wykipiał.
- Do tak przygotowanego cukru dodać sok z kwiatów i cytryn. Ponownie wymieszać.
- Przygotowany syrop można przelać do słoików.
- Na dnie w miarę wysokiego garnka wyłożyć ściereczkę, a na nią zamknięte słoiki. Można je oddzielić od siebie kolejną ściereczką.
- Do garnka wlać wodę, na wysokość 3/4 słoików.
- Słoiki należy gotować około 15 minut.
- Po upływie kwadransa wyciągnąć słoiki i odwrócone do góry dnem położyć na ścierce do czasu aż wystygną.
- Syrop przechowuje się w ciemnym i chłodnym pomieszczeniu.
