Społeczeństwo coraz częściej sięga po dary natury. Szczególnie popularne stały się herbaty ziołowe. Na rynku dostępnych jest wiele herbat o przeróżnych właściwościach, smakach oraz działaniu. Jedną z herbat, która szczególnie przypadła do gustu osobom, które wykorzystują medycynę naturalną, jest herbata z werbeny. Jakie działanie ma werbena do picia?
Co to jest werbena?
Werbena jest rodzajem roślin zielnych z rodziny werbenowatych. Wśród werben znajduje się około dwustu gatunków. W środowisku naturalnym rośliny te występują głównie w Ameryce Północne i Ameryce Południowej, ale również dwa gatunki rosną w Europie, w tym jeden w Polsce. Niektóre z gatunków werbeny zostały rozprzestrzenione i stały się inwazyjnie w niektórych częściach świata. Werbena przeważnie rośnie na terenach trawiastych, a inne są uprawiane jako ozdobne.
Werbena, niezależnie od gatunku, ma łodygi pokryte szorstkimi włoskami. Liście rosną naprzeciwlegle i są głęboko wcinane bądź pierzaste. Kwiaty są zebrane w kwiatostany zebrane na szczytach pędów i występują w kolorze białym, liliowym, różowym lub czerwonym.
Werbena pospolita
Jednym z najpopularniejszych gatunków werbeny jest werbena pospolita. Gatunek ten jest szeroko rozpowszechniony. Występuję w Afryce, Europie, Azji, Australii oraz w Ameryce Północnej. W Polsce najbardziej pospolita jest na południu. Rośnie głównie na suchych zboczach, przydrożach, miejscach ruderalnych oraz na kamieńcach.
Werbena pospolita osiąga do siedemdziesięciu centymetrów wysokości. Łodyga jest wzniesiona. Liście są karbowane oraz szorstkie. Werbenę pospolitą charakteryzują bladoliliowe kwiaty z zaokrąglonymi łatkami. Jest byliną i kwitnie od czerwca do września.
Werbena pospolita jest traktowana jako roślina lecznicza .To właśnie między innymi z werbeny pospolitej mogą być wytwarzane herbaty.
Jednakowoż werbena pospolita jest traktowana również jako roślina ozdobna stosowana między innymi na kwiatowe kobierce, rabaty, kwietniki oraz jako kwiat cięty.
Werbena cytrynowa
Werbena cytrynowa pochodzi z Ameryki Południowej, a konkretniej z Argentyny. Została przewieziona do Europy z Argentyny i Chile w siedemnastym wieku przez hiszpańskich podróżników.
Jest to roślina wieloletnia, która osiąga nawet siedem metrów wysokości. Ma wąskie, jasnozielone liście, które wydzielają silny zapach. Jej kwiaty są drobne, filetowe lub białe.
Werbena cytrynowa jest traktowana jako roślina lecznicza, dzięki wytwarzaniu olejku eterycznego.
Werbena ogrodowa
Pochodzenie werbeny nie jest znane i występuje jedynie w uprawie.
Werbena ogrodowa jest byliną, ale w Polsce ze względu na klimat jest uprawiana jako roślina jednoroczna. Jest rośliną silnie rozkrzewioną, a jej kwiaty wydzielają silny, przyjemny zapach. Kwiaty przybierają kolor od białego poprzez różowy i czerwony do fioletowego. Kwitnie od czerwca do października.
Historia werbeny
We właściwości lecznicze werbeny wierzono już w starożytności. Egipcjanie uważali, że ta roślina zrodziła się z łez bogini Izis. W Grecji korzeń werbeny był noszony jako amulet przez kapłanów na piersi. Persowie wykorzystywali ziele werbeny do wróżenia, a druidzi wodą z nią oczyszczali swoje ołtarze. Według legend zielem werbeny tamowano krew z ran Chrystusa, dlatego dla werbenę mówiono „święte ziele” .
Wierzono także, że werbena ułatwia kontrolowanie snów. Indianie w Ameryce Północnej używali tej rośliny do wywoływanie wizji, z których odczytywali przyszłość. W podobny sposób werbenę wykorzystywali Celtowie.
Werbenę uważano także za naturalny afrodyzjak. Sporządzano z niej napoje miłosne.
Natomiast w Europie napary z werbeny pili między innymi poeci oraz pisarze, którzy uważali, że pomoże im to w twórczości.
Werbena – właściwości
Niektóre z gatunków werbeny wykazują szereg właściwości prozdrowotnych.
Werbena pospolita – właściwości
W werbenie pospolitej zawarte są między innymi: fenolokwasy, flawonoidy, fitosterole, glikozydy irydoidowe, werbalina oraz olejek eteryczny. Werbena pospolita ma właściwości:
- oczyszczające,
- rozgrzewające,
- przeciwzapalne,
- tonizujące,
- wiatropędne,
- źółciopędne,
- przeciwgorączkowe,
- wykrzytuśne,
- przeciwzakrzepowe,
- przeciwgrzybicze,
- przeciwwirusowe,
- przeciwbakteryjne.
Ponadto werbena pospolita ogranicza namnażanie się wirusów grypy, drożdżaków z gatunku Candida albicans oraz bakterii Eschericha coli. Pomaga również w walce z pasożytami. Należy wspomnieć, iż werbena pospolita jest lekiem na malarię.
Werbena pospolita wzmacnia układ nerwowy, harmonizuje funkcje mięśnia sercowego, pobudza laktacje, stymuluje aktywność macicy oraz skutecznie wycisza. Picie werbeny zaleca się osobom z problemami z kamicą żółciową.
Ten gatunek można również stosować zewnętrznie. Okłady z wywaru werbeny pospolitej pomagają w obniżeniu wysokiej temperatury, łagodzą rany, zmiany, a także wybroczyny na skórze. Warto je także kłaść na zmęczony oczy oraz przy zapaleniu spojówek. Z kolei płukanka z werbeny pomaga na ropne zapalenie gardła. Warto także wspomnieć, iż zapach świeżych liści werbeny pozwala zniwelować ból głowy oraz przynosi ulgę w stanach napięcia nerwowego.
Werbena cytrynowa – właściwości
Werbena cytrynowa ma właściwości zbliżone do trawy cytrynowej. Ten gatunek działa między innymi:
- rozkurczowo,
- przeciwzapalnie,
- odprężająco,
- relaksująco,
- łagodząco na migreny oraz nerwobóle,
- korzystnie na trawienie,
- usypiająco,
- kojąco,
- wzmacniająco,
- korzystnie na zasypianie,
- przeciwzapalnie,
- przeciwbólowo,
- przeciwirusowo,
- przeciwbakteryjnie.
Jak widać werbena właściwości ma niesamowite.
Herbata z werbeny cytrynowej ze względu na wyżej opisane właściwości działa pozytywnie na układ immunologiczny. Warto ją pić przez cały rok, aby wzmocnić odporność. Jednakowoż specjaliści szczególnie polecają picie werbeny w okresie jesienno-zimowym, ze względu na zwiększone ryzyko zachorowania na grypę oraz przeziębienie.
Ponadto składniki w herbacie z werbeny cytrynowej pomagają obniżyć wysoką gorączką, złagodzić dokuczliwy kaszel. Warto wspomnieć, iż według niektórych badań regularne picie werbeny pozwala na zahamowanie rozwoju gronkowca złocistego. Antyoksydanty obecne w herbacie z werbeny cytrynowej spowalniają procesy starzenia się komórek oraz neutralizują wolne rodniki.
Takie herbaty są zalecane także sportowcom oraz osobom, które borykają się ze stanami zapalnymi stawów.
Warto także wspomnieć, iż werbena cytrynowa jest fantastycznym dodatkiem do dań zimnych, sałatek, słodkich napojów, marynat, dżemów, sosów, puddingów oraz wszelakich innych deserów.
Werbena ogrodowa – właściwości
Mimo iż, werbena ogrodowa należy do werbenowatych, to nie służy ona do przyrządzania herbat, ale idealnie nadaje się uprawy.
Jeżeli chodzi o uprawę, to werbena należy hodować na glebie próchniczej, żyznej oraz przepuszczalnej dla powietrza. Nasiona powinno się wysiewać w lutym lub na początku marca w szklarni. Wykiełkowane rośliny pikuje się następnie do palet wielodoniczkowych, a po około dwóch tygodniach przycina się wierzchołki pędów w celu pobudzenia rośliny do rozkrzewienia się. Roślinę należy ustawić w słonecznym miejscu. Werbenę sadzi się w drugiej połowie maja. Wówczas temperatura stabilizuje się na wyższym poziomie, a ryzyko przymrozków spada niemal do zera. W tym czasie można kupić sadzonki werbeny w kwiaciarniach. Pielęgnacja werbeny jest łatwa.
Przemysł kosmetyczny
Werbenę wykorzystuje się także w przemyśle kosmetycznym z uwagi na jej działanie łagodzące, lekko ściągające oraz odświeżające. Olejek eteryczny z tej rośliny działa tonizująco, antyseptyczne, relaksujące oraz antydepresyjne. Werbenę często wykorzystuje się w mydłach, tonikach oraz żelach do mycia ciała. Kosmetyki z werbeną są dedykowane osobom o cerze tłustej i mieszanej, ze skłonnościami do podrażnień oraz opuchlizny.
Przeciwwskazania do picia werbeny
Herbaty z werbeny nie powinny pić kobiety w ciąży, ponieważ, jak wspomniano w niniejszym artykule, ma działanie rozkurczowe. Osoby wykazujące na nią nadwrażliwość lub uczulone również nie powinny jej pić. Nie powinno się także jej podawać i produktów, które w swoim składzie zawierają werbenę, niemowlakom, chorym na astmę oraz osobom o niskim ciśnieniu.
Działanie niepożądane
W przypadku picia zalecanych dawek werbeny nie zaobserwowano żadnych istotnych działań niepożądanych u osób, które nie wykazują przeciwwskazań.
Jednakowoż badania na zwierzętach wykazały, iż spożywanie ekstraktu z werbeny w czasie cią może prowadzić między innymi do słabego przyrostu masy ciała, zmniejszone kostnienie lub twardnienie kości płodu. Ponadto u ciężarnych herbata z werbeny może spowodować gwałtowne ukrwienie skóry oraz jednoczesne odpłynięcie krwi z łożyska, co może doprowadzić do niedotlenienia płodu.
Cena werbeny
Nasiona, jak i ziele werbeny na herbatę są stosunkowo tanie. Jej ceny zaczynają się od prawie sześciu złotych za pięćdziesiąt gramów. W przypadku większych ilości rośliny, na przykład stu gramów, cena oscyluje w okolicach dziesięciu złotych.
Jeżeli chodzi o herbatę bio, czyli pochodzącą upraw ekologicznych i certyfikowanych, koszt ziela za sto gramów wynosi średnio dziewiętnaście złotych.
Najtańsze są nasiona, które przeznacza się do samodzielnej hodowli w ogrodzie. Ich koszt zaczyna się od mniej niż trzech złotych.
Werbena jest dostępna między innymi w sklepach zielarskich, aptekach, drogeriach oraz na wielu stronach internetowych.
Jak przygotować herbatę z werbeny?
Herbata z werbeny jest bardzo prosta do przyrządzenia. Należy jedną stołową łyżkę ziela werbeny zalać jedną szklanką wrzącej wody. Następnie powinno się odstawić herbatę na piętnaście minut. Zaleca się pić werbenę dwa razy dziennie. Do herbaty można dodać plasterek cytryny bądź sok z malin.
Należy jednak pamiętać, iż żeby doświadczyć jakiegokolwiek prozdrowotnego działania tej rośliny, to należy pić herbatę z werbeny regularnie. Ponadto na rynku werbena dostępna jest także w postaci: płynów, syropów, kropli, tabletek oraz drażetek.
Źródło naukowe:
- Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając, Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist:, Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002 rok.
