Choć mogłoby się wydawać, że o nawiewnikach okiennych słyszał właściwie każdy, ten rodzaj urządzeń nawiewnych nadal jest zadziwiająco mało znany. Wiele osób wciąż zadaje sobie pytanie, czym właściwie są te całe nawiewniki okienne i po co się je instaluje. Właśnie dlatego postanowiliśmy stworzyć ten tekst – znajdziesz w nim wszystkie najważniejsze informacje o nawiewnikach, ich montażu i zasadach działania oraz sposobie ich rozmieszczenia po budynku. Zapraszamy do lektury!
Nawiewniki okienne – czym są i jak wygląda ich budowa?
Każdy nawiewnik okienny jest urządzeniem mechanicznym, którego podstawową funkcją jest zapewnienie stałego, w pełni kontrolowanego dopływu powietrza z zewnątrz do pomieszczeń. Pozwalają zatem utrzymać ciągły przepływ powietrza bez konieczności otwierania okien, a tym samym zapewniają prawidłową cyrkulację powietrza i sprawne działanie systemu wentylacji.
Nawiewniki okienne są przeznaczone do budynków, w których zastosowana została wentylacja grawitacyjna, mechaniczna wywiewna lub hybrydowa (czyli połączenie wentylacji grawitacyjnej z mechaniczną wywiewną). Nie będą natomiast potrzebne przy wentylacji mechanicznej nawiewnej lub nawiewno-wywiewnej – ich funkcję spełniają w nich dedykowane turbiny nawiewne.
Budowa nawiewników okiennych jest równie nieskomplikowana, jak ich funkcja. Składają się właściwe z dwóch części – wewnętrznego regulatora i zewnętrznej czerpni. Szczegóły konstrukcyjne zależą od zastosowanego mechanizmu sterującego i sposobu montażu.
Rodzaje nawiewników okiennych
Podstawowym kryterium podziału nawiewników jest ich sposób sterowania. Najbardziej ogólny podział obejmuje dwie grupy tych urządzeń – ręczne i automatyczne. Nawiewniki sterowane automatycznie dzielą się następnie na podgrupy na podstawie wykorzystanego w nich mechanizmu sterującego. Szerzej omówimy tutaj trzy z nich – higrosterowane, ciśnieniowe i dwusystemowe.
Warto też krótko wspomnieć o czwartym typie nawiewników automatycznych – termostastycznych. Ich praca regulowana jest na podstawie temperatury powietrza na zewnątrz. Niestety mechanizm ten jest mało precyzyjny – nawiewniki tego typu przymykają się, dopiero gdy temperatura spadnie poniżej 0°C – przez co obecnie są wykorzystywane raczej sporadycznie.
Nawiewniki okienne sterowane ręcznie
Najstarszy, a zarazem najprostszy typ nawiewników. Jak można się łatwo domyślić, urządzenia z tej grupy posiadają wyłącznie ręczny mechanizm sterujący – stopień ich otwarcia reguluje się za pomocą dedykowanego pokrętła lub dźwigni (starsze modele).
Niewątpliwą zaletą nawiewników tego typu jest cena – to najtańsze dostępne obecnie urządzenia nawiewne. Niski koszt zakupu nie jest jednak w stanie w pełni zrekompensować uciążliwość użytkowania. Konieczność każdorazowej ręcznej regulacji w związku ze zmieniającymi się w ciągu dnia potrzebami wentylacyjnymi jest bardzo uciążliwa i łatwo o niej zapomnieć. Może to doprowadzić do wyziębienia pomieszczenia, jeśli zapomnimy wyregulować urządzenie, np. wychodząc na dłużej z domu w sezonie grzewczym.
W związku z tym po modele tej klasy sięga się dziś stosunkowo rzadko. Szczególnie że nawiewniki automatyczne są dość często wyposażone w dodatkowe sterowanie ręczne.
Nawiewniki okienne higrosterowane
Ten rodzaj nawiewników okiennych reguluje swój stopień otwarcia na podstawie zmian wilgotności względnej powietrza wewnątrz pomieszczenia – ich elementem sterującym jest umieszczony w regulatorze higrometr. Im większa wartość poziomu wilgotności powietrza, tym szerzej otworzy się taki nawiewnik.
Zakres pracy takiego nawiewnika może być różny, na ogół jednak będzie to od 30 do 70% wilgotności powietrza. Wartości te odpowiadają kolejno minimalnemu i maksymalnemu otwarciu urządzenia.
Nawiewniki okienne higrosterowane sprawdzają się bardzo dobrze, gdy budynek położony jest w okolicy o dużej wilgotności powietrza, np. niedaleko zbiornika wodnego czy w pobliżu lasu. Trzeba jednak pamiętać, że są podatne na działanie warunków atmosferycznych – np. silne wiatry sprawiają, że przez nawiewniki higrosterowane przedostaje się więcej powietrza, niż wymaga tego sytuacja wewnątrz. Można temu przeciwdziałać, instalując je po zawietrznej stronie budynku.
Nawiewniki okienne ciśnieniowe
Nawiewniki ciśnieniowe, jak zresztą wskazuje ich nazwa, reagują na zmiany różnicy ciśnienia między wnętrzem a zewnętrzem pomieszczenia – im będzie ona wyższa, tym szybszy będzie napływ powietrza. A przynajmniej tak byłoby, gdyby nie mechanizm sterujący umieszczony w czerpni – gdy ciąg powietrza przyspiesza, przymyka on światło nawiewnika i otwiera je szerzej, gdy prędkość powietrza spada.
Dzięki temu nie ma ryzyka nadmiernego wychłodzenia pomieszczenia, a sam nawiewnik działa prawidłowo niezależnie od warunków pogodowych. Co ważne, nawiewniki okienne ciśnieniowe działają sprawnie niezależnie od wysokości – nadają się więc idealnie do budynków wielopiętrowych. Z minusów można wymienić właściwie tylko wyższą cenę w stosunku do modeli higrosterowanych i stosunkowo częsty brak możliwości płynnej ręcznej regulacji pracy (na ogół sterowanie ręczne, jeśli już się pojawi, ma charakter skokowy). Starsze modele nie dawały się również zamontować symetrycznie (tj. w środkowej części górnej ramy), ale to już pieśń przeszłości.
Nawiewniki okienne dwusystemowe
Nawiewniki tego typu nazywane są również hybrydowymi (nie należy ich jednak mylić z hybrydowymi nawiewnikami ściennymi – w ich przypadku nazwa ta odnosi się do zupełnie innych cech). Stanowią one połączenie najlepszych cech obu wymienionych wyżej typów nawiewników automatycznych – łączą higrosterowany regulator z ciśnieniową czerpnią.
Takie połączenie pozwala na niezwykle precyzyjne sterowanie i wyeliminowanie wad pojedynczych systemów. Niestety wiąże się to też z wysoką ceną – obecnie są to najdroższe urządzenia tego typu.
Montaż nawiewników okiennych
Pod względem montażu można wyróżnić dwa typy nawiewników – szczelinowe i montowane na ramie. Niezależnie od metody montażu, nawiewniki powinno się instalować przynajmniej 2 m nad podłogą – pozwoli to ogrzać się napływającemu powietrzu i wyeliminuje uczucie chłodnych powiewów.
Montaż szczelinowy
W tym przypadku założenie nawiewnika wymaga wycięcia otworu w górnej części ramy okna. Używa się do tego frezarki. Dokładna lokalizacja otworu zależy od typu okna – w oknach PVC wycina się je w przylgach zarówno ościeżnicy, jak i skrzydła, natomiast w oknach drewnianych otwór wycina się tylko w jednym z nich. A co z oknami aluminiowymi? W ich przypadku montaż nawiewnika szczelinowego wymaga fabrycznego przygotowania otworu.
Wielkość otworu zależy od danego modelu – dokładne wymiary są podawane przez producenta i należy ich ściśle przestrzegać. Podczas frezowania szczelin należy zachować ostrożność – można bowiem stosunkowo łatwo uszkodzić komorę zbrojeniową okna. Warto więc zdać się na pomoc specjalisty, zwłaszcza gdy nie czujemy się zbyt pewnie z obsługą frezarki.
Montaż na ramie
Najnowsza metoda, która nie wymaga naruszania ramy okiennej – otwór przelotowy nawiewnika znajduje się w przestrzeni między górną ramą okna a nadprożem.
Dodatkową zaletą nawiewników tego typu jest duża dyskrecja – większość ich korpusu jest ukryta w warstwach tynku/ocieplenia okiennego nadproża. Ponadto taki sposób instalacji umożliwia zastosowanie ich w oknach uchylno-przesuwnych typu HS oraz oknach z roletami zewnętrznymi.
Trzeba jednak pamiętać, że nawiewniki okienne tego typu można zamontować wyłącznie w chwili wprawiania okna. Nie da się zatem zastosować tej metody przy już zainstalowanych oknach.
Jak rozmieścić nawiewniki i ile sztuk będzie potrzebne?
Aby swobodny przepływ powietrza w systemach wentylacji grawitacyjnej był możliwy, zaleca się montaż nawiewników okiennych w każdym pokoju z oknem. Dotyczy to również kuchni z kotłem dwufunkcyjnym lub kuchenką gazową – ze względu na zachodzący w nich proces spalania paliw należy montować tam nawiewniki o wyższej sprawności. W każdym pomieszczeniu o powierzchni do 20 m2 powinno znaleźć się przynajmniej jedno urządzenie, a w większych zaleca się montaż przynajmniej dwóch.
A co z łazienkami i kuchniami z kuchenkami elektrycznymi? Kwestię ich wentylacji można rozwiązać, montując drzwi ze specjalnymi otworami w dolnej części – nie trzeba ich aktywnie wentylować.
Ile nawiewników trzeba zainstalować? To zależy od sumarycznego strumienia powietrza usuwanego z danego budynku. Skąd wziąć tę wartość? Normy wentylacyjne dla poszczególnych pomieszczeń można znaleźć w Polskiej Normie PN-83/B-03430. Wystarczy dodać do siebie wartości dla poszczególnych pomieszczeń obecnych w danym budynku, a następnie otrzymaną sumę podzielić przez skuteczność pojedynczego nawiewnika.
Nawiewniki do okien – podsumowanie
Nawiewniki okienne zapewniają stały dopływ powietrza do wnętrz budynków – dostarczają świeże powietrze bez potrzeby otwierania okien. To, jak konkretnie działają nawiewniki, zależy od zastosowanego mechanizmu sterującego. Podstawowa zasada jednak zawsze jest taka sama – gwarantują stały i w pełni kontrolowany przepływ powietrza przez budynek i jego system wentylacji. Stosuje się je w budynkach korzystających z wentylacji grawitacyjnej, mechanicznej wywiewnej lub hybrydowej. Potrzebna ilość nawiewników zależy od ilości pomieszczeń, objętości powietrza usuwanego z budynku oraz wydajności pojedynczego urządzenia. Warto tutaj również wspomnieć, że nawiewniki okienne mogą być dodatkowo wyposażone w filtry antyalergiczne i tłumiki akustyczne, które jeszcze bardziej zwiększają ich funkcjonalność i wygodę użytkownika.